وال پست منقطع چیست؟ راهنمای جامع اجرای وال پست منقطع

ایران، که در مناطق زلزله‌خیز قرار دارد، همواره با خطر زلزله مواجه است. در گذشته فرض می‌شد که با استفاده از المان‌های با مقاومت بالا، سازه‌ها در برابر زلزله محافظت می‌شوند. اما امروزه روش صحیح اجرای مهار لرزه‌ای در دیوارهای غیرسازه‌ای بسیار حیاتی است، زیرا در غیر این صورت، خطرات جدی برای سلامتی افراد وجود دارد. وال پست منقطع، یکی از انواع روش های مهار لرزه ای اجزای غیر سازه ای مانند دیوارهای غیر سازه ای است. این وال پست ها با کمک ناودانی در ساختمان ها اجرا می شوند و می توانند نقش مهمی را در کاهش ریسک فرو ریختن دیوارها داشته باشند.

مطابق آیین نامه 2800 وال پست در کدام ساختمان ها باید استفاده شود و وال پست چه عملکردی دارد؟

آیین نامه 2800، آیین نامه ای مربوط به اجرای وال پست در ساختمان ها و مهار لرزه ای دیوارها و سایر اجزای سازه ای است. مطابق با این آیین نامه، اجرای وال پست در هر ساختمانی ضروری بوده و لازم است که تمامی اجزای غیر سازه ای از جمله دیوارهای خارجی، راه پله ها، سقف کاذب، نما، تیغه و دیوار داخلی با روش های مرسوم وال پست، مهار شوند.

وظیفه اصلی وال پست، انتقال نیروهای جانبی به وادارها و سایر اجزاست تا اثرات لرزه را در اجزای غیرسازه‌ای به حداقل برساند. عملاً، وال پست به دیوارها و اجزاي افقی امکان حرکت در راستای افقی را می‌دهد، که در صورت وقوع لرزه، احتمال آسیب به اجزاي غیرسازه‌ای را کاهش می‌دهد.

اجرای وال پست به صورت نبشی (روش منسوخ شده)

اجرای وال پست از قدیم تا به امروز رواج داشته است. با این تفاوت که در گذشته از روش های قدیمی برای اجرای وال پست استفاده می کردند که یکی از آن ها، اجرای وال پست به صورت نبشی بوده است. در این روش، دو نبشی در کنار یکدیگر جوش داده می شدند. فاصله میان دو نبشی بر  اساس ضخامت دیوار متفاوت بوده و باید مطابق با نقشه های اجرایی، این فاصله را مشخص کرد. سپس این دو نبشی با کمک یک میلگرد به یکدیگر متصل می شوند.

بر اساس الزاماتی که برای اجرای وال پست وجود دارد، وال پست نبشی باید از دیوار فاصله اندکی داشته باشد. این فاصله نیز با کمک یک عایق حرارتی مناسب پوشانده می شود. اگر سقف سازه بلند باشد، یک وادار نیز به شکل افقی در میان دیوار قرار داده می‌شود. همچنین در صورت بلند بودن طول دیوار، یک وادار به صورت عمودی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

روش اجرای وال پست به صورت نبشی به دلیل معایبی که داشت، منسوخ شد. یکی از مهم ترین نقاط ضعف این نوع وال پست، بالا رفتن وزن سازه ها بود. در واقع نبشی‌ها بار مرده زیادی را در ساختمان ایجاد می‌کردند که در هنگام بروز زلزله احتمال بروز فشارها افزایش پیدا می‌کند. مصرف فولاد در وال پست نبشی باعث افزایش چشمگیر هزینه‌های ساختمانی می‌شود. این موضوع، به عنوان یک نگرانی مهم برای کارفرمایان پروژه‌های ساختمانی مطرح است. همچنین، سختی و زمان‌بر بودن نصب این وال پست‌ها و کمتر بودن طول آنها، باعث کاهش جذابیت این روش می‌شود.

 وال پست منقطع (ناودانی منقطع) چیست؟

دیوارهای میانی سازه ای که به آن ها میانقاب می گویند، نقش مهمی را در افزایش استحکام و مقاومت سازه ها در برابر نیروهای جانبی دارند. وال پست وظیفه اتصال دیوارهای سازه ای را به غیر سازه ای و تیغه ها به اسکلت ساختمان را برعهده دارد. نصب وال پست منقطع به دیوارهای غیرسازه‌ای این امکان را فراهم می‌کند که نیروهای جانبی وارد شده را به سازه منتقل کرده و استحکام کلی ساختمان را افزایش دهد. بنابراین، اجرای وال پست با هر روشی، از جمله روش منقطع، باید با رعایت اصول و استانداردهای مشخص شده انجام شود.

افرادی که در زمینه اجرای وال پست فعالیت می کنند، حتما تا به حال نام وال پست منقطع را شنیده اند. وال پست منقطع در واقع یک نوع وال پست است که با کمک نبشی و یا ناودانی منقطع اجرا می‌شود. این نوع وال پست با هدف اتصال و ارتباط بین میانقاب ها از جمله دیوارهای غیر سازه ای و دیوارهای خارجی به اسکلت ساختمان، مورد استفاده قرار می گیرد. باعث افزایش مقاومت سازه در برابر نیروهای باد و زلزله که هر دو نیروهای جانبی هستند، می شود.

این روش اجرای وال پست، باعث ایجاد اتصال قوی و محکم بین اجزای مختلف سازه می‌شود. وال پست منقطع می‌تواند به دو صورت ورق سیاه و منقطع گالوانیزه در ساختمان ها اجرا شود که هر کدام دارای مزایا و مشخصات خاصی هستند. انتخاب نوع وال پست مطابق با نیازها و شرایط سازه و محیط انجام می‌شود. اما این روش اجرای وال پست می‌تواند تاثیر زیادی روی مهار لرزه ای ساختمان ها داشته باشد.

انواع وال پست منقطع موجود در بازار کدام است؟

وال پست منقطع از نظر جنس و اندازه به انواع مختلفی تقسیم بندی می‌شود. انتخاب نوع این سیستم برای مهار لرزه ای بستگی به مشخصات سازه و سایر شرایط موجود دارد. به طور کلی انواع وال پست منقطع بر اساس نوع مواد استفاده شده شامل موارد زیر می باشند:

وال پست منقطع ورق سیاه

همانطور که از نام این روش اجرای وال پست مشخص است، از ورق فولاد سیاه بدون پوشش گالوانیزه برای اجرای آن استفاده می‌شود. این نوع وال پست معمولا در سازه‌های داخلی و بدون اینکه تماس مستقیم با عوامل خارجی وجود داشته باشد، اجرا می گردد.

وال پست منقطع گالوانیزه

ورق های فولادی که دارای پوشش گالوانیزه هستند، عضو اصلی محسوب می‌شوند. پوشش گالوانیزه ای که روی این ورق های فولادی قرار داده می‌شود و باعث افزایش مقاومت آن ها در برابر خوردگی و زنگ زدگی در اثر رطوبت خواهد شد. به همین خاطر این سبک وال پست را می‌توان در سازه‌های خارجی که تحت تاثیر عوامل جوی مختلف قرار دارند، مورد استفاده قرار داد.

دسته بندی دیگر، سایز این وال پست ها است. ابعاد و سایز وال پست‌های منقطع به نوع سازه و نیازهای ساختمان بستگی دارد. ناودانی‌های استفاده شده نیز ممکن است ارتفاع، عرض، و ضخامت متفاوتی داشته باشند. ارتفاع این وال پست ها بر اساس ارتفاع سازه و طراحی ساختمان مشخص می‌شود. عرض آن ها نیز بر اساس نیاز ساختمان و ضرورت های افزایش استحکام سازه می‌تواند از 10 الی 20 سانتی متر متغیر باشد. ضخامت نهایی وال پست منقطع نیز از 2 الی 6 میلی متر است. البته بسته به نیاز ساختمان، امکان انتخاب ضخامت های متفاوت برای وال پست نیز وجود دارد.

وال پست منقطع (ناودانی منقطع) چگونه در ساختمان اجرا می شود؟

اجرای وال پست منقطع همچون سایر روش های اجرای وال پست نیاز به تخصص و تجربه زیادی دارد. به طوری که مجریان این روش وال پست باید در ابتدا شرایط ساختمان را بررسی کرده و مراحل طراحی را انجام دهند. مراحل اجرای در ساختمان ها بسته به استانداردها و شرایط پروژه می تواند متفاوت باشد. اما آن چیزی که ضروری است، رعایت ضوابط و مقررات مربوط به اجرای این سبک از وال پست می باشد. اولین مرحله برای اجرای این روش مهار لرزه ای، طراحی است که با کمک نیازها و ضوابط مشخصی انجام می شود. پس از طراحی وال پست منقطع، مراحل اجرای روش مهار لرزه‌ای بر اساس نقشه اجرایی را انجام می‌دهیم، که شامل محاسبات سازه‌ای و جزئیات اتصالات است.

• طراحی اولیه

همانطور که اشاره شد، در مرحله اول برای اجرای وال پست به سبک منقطع، می بایست مطابق با شرایط و نیازهای سازه ای طراحی اولیه انجام شود.

• تهیه مواد اولیه و تجهیزات مورد نیاز

مطابق با نقشه اجرایی طراحی شده، می بایست مواد مورد نیاز که شامل ورق های فولادی گالوانیزه یا معمولی، پیچ و مهره ها، بست ها و پروفیل ها هستند تهیه شوند.

• خم کاری و برش

بر اساس روش اجرا، می بایست ورق های فولادی در ابعاد مشخصی برش زده شوند و در صورت نیاز خم کاری شوند. پس از پایان کار قطعات فولادی مورد نیاز شامل بست ها و پروفیل های وال پست تهیه خواهند شد.

• اتصال قطعات به یکدیگر

برای اجرا، باید قطعات مختلف را به یکدیگر متصل کرد. این مرحله شامل اتصال قطعات مختلف به یکدیگر از جمله پیچ گذاری بست ها و قطعات دیگر به وال پست است.

• اجرای وال پست

مونتاژ اولیه قطعات مختلف وال پست انجام شده و حالا نوبت به اجرای وال پست در سازه است. در این مرحله می بایست وال پست به میانقاب ها، تیغه ها و اسکلت ساختمان متصل شود. نصب صحیح و اصولی وال پست می تواند مطابق با استانداردهای مربوطه انجام شود.

• آزمایش و تحویل نهایی

پس از اینکه وال پست به طور کامل در محل نصب شد، نوبت به بازرسی و آزمایش می رسد. بررسی دقیق اتصالات، اندازه گیری ابعاد ناودانی ها و در صورت نیاز انجام آزمون های مکانیکی برای تحویل نهایی این سیستم مهار لرزه ای بسیار مهم است.

انواع اتصال در وال پست منقطع کدام است؟

اتصال در وال پست منقطع با هدف متصل کردن دیوارهای غیر سازه ای به سازه ای انجام می‌شود. در این صورت احتمال تحت تاثیر قرار گرفتن دیوارها به حداقل می‌رسد و نمی توان شاهد عملکرد صحیح وال پست منقطع بود. وال پست های منقطع به دو صورت عمودی و افقی قابلیت اتصال در سازه ها دارند که در ادامه بیشتر در مورد آن ها توضیح می دهیم:

وادار عمودی

اگر طول دیوار بیشتر از 4 متر یا بیش از 40 برابر ضخامت دیوار باشد، برای جلوگیری از بارهای خمشی و افزودن تکیه گاه، استفاده از وادار عمودی یا وادار میانه ضروری است. در این روش ورق های فولادی به صورت عمودی در سازه قرار می گیرند.

وادار افقی

در صورتی که ارتفاع دیوار از 3.5 متر بیشتر باشد یا اینکه طول دیوار بیشتر از 30 برابر ضخامت دیوار باشد، می توان از وادار افقی استفاده کرد. این روش با هدف جداسازی بالاترین نقطه دیوار از سقف مورد استفاده قرار می‌گیرند و نقش مهمی را در مقاوم سازی دیوار دارد. همانطور که از نام این روش اتصال در وال پست منقطع مشخص است، وادار به صورت افقی در میان دو دیوار قرار می گیرد.

عوامل موثر بر قیمت فروش و هزینه اجرای وال پست منقطع

قیمت فروش و هزینه اجرای وال پست منقطع وابسته به عوامل زیادی است. به دلیل اینکه یکی از فاکتورهای اصلی افراد فعال در بحث اجرای یک روش مهار لرزه ای در ساختمان ها هزینه است، در ادامه به عواملی که می توانند روی هزینه اجرای وال پست منقطع موثر باشند اشاره می کنیم.

ابعاد وال پست منقطع

یکی از عوامل اصلی موثر روی قیمت اجرای وال پست منقطع، ابعاد آن است. ابعاد این وال پست ها بر اساس نوع سازه و متراژ آن مشخص می شود. به طور مثال هر چقدر ارتفاع دیوار بیشتر باشد، باید از ناودانی های بزرگ تری نیز استفاده نمود.

تعداد قطعات مورد نیاز

عامل دیگری که بر اساس متراژ ساختمان و اجزای غیر سازه ای مشخص می شود، تعداد قطعات نبشی مورد نیاز جهت اجرا است. بدیهی است که هر چقدر تعداد این قطعات بیشتر باشد، هزینه اجرای وال پست منقطع نیز بالاتر خواهد رفت.

دستمزد اجرا توسط اکیپ اجرایی

دستمزد دریافتی از سوی اکیپ های اجرایی برای وال پست منقطع، تاثیر مستقیمی روی هزینه کل وال پست دارد. این هزینه ها شامل استخدام کارگران ماهر و استفاده از تجهیزات و ابزارهای متنوع نیز می شود که بسته به پیچیدگی کار متفاوت خواهد بود.

نوع و کیفیت مواد استفاده شده

برای اجرای وال پست منقطع می توان از ورق گالوانیزه یا فولادی سیاه استفاده کرد که قطعا قیمت ورق گالوانیزه از سیاه بیشتر است. سایر مواد استفاده شده برای اجرای وال پست نیز می توانند روی قیمت این روش مهار لرزه ای موثر باشند.

شرایط جغرافیایی

بخشی از هزینه مربوط به اجرای وال پست منقطع، مربوط به هزینه دریافتی از سوی اکیپ های اجرایی است. این هزینه بر اساس شرایط جغرافیایی منطقه و محل ساخت آن متفاوت است. شرایط زمین و مسافت تا منبع مواد ممکن است باعث افزایش یا کاهش هزینه اجرای پروژه شوند.

سفارشی سازی وال پست

اگرچه در اکثر مواقع وال پست منقطع به صورت استاندارد و بدون سفارشی سازی انجام می شود. اما در صورت نیاز کارفرما امکان استفاده از مواد خاص و روش های جدید وجود دارد. در صورت سفارشی سازی وال پست های منقطع، امکان بالا رفتن هزینه اجرای این نوع وال پست وجود دارد.

هزینه های مرتبط با ایمنی

به غیر از عوامل توضیح داده شده که روی قیمت وال پست منقطع تاثیر می گذارند، هزینه های مرتبط با ایمنی نیز موثر هستند. این هزینه ها شامل هزینه های مربوط به بیمه و بیمه کارگران می شوند. همچنین برای دریافت مجوز قانونی نیز نیاز به پرداخت هزینه های جانبی است که همگی روی هزینه وال پست منقطع تاثیرگذار هستند.

مدت زمان نصب و اجرای وال پست منقطع چقدر است؟

مدت زمان نصب و اجرای بر اساس پیچیدگی کار و سرعت العمل اکیپ های اجرایی مشخص می شود. با توجه به اینکه یکی از فاکتورهای مهم برای مهندسین مجری وال پست در ساختمان ها، زمان است؛ باید زمان اجرای وال پست را با اکیپ های ماهر و سایر روش ها تا حد ممکن به حداقل رساند. در ادامه به عواملی که می توانند روی زمان اجرای تاثیرگذار باشند، اشاره می کنیم.

نوع طراحی وال پست

عامل اصلی که روی زمان اجرای تاثیر می گذارد، نوع طراحی وال پست و جزئیات اجرایی آن که شامل اندازه و تعداد وال پست های منقطع هستند، می باشد. بسته به نیاز پروژه، اگر قرار به اجرای وال پست های بزرگ تر و بیشتر باشد، زمان اجرا نیز افزایش پیدا می کند.

پیچیدگی اجرا

در اکثر مواقع به دلیل اینکه یک سری استانداردهای خاصی برای اجرا و طراحی وال پست به روش منقطع وجود دارند، یک روتین معمول برای اجرای این وال پست ها وجود دارد. نیاز به روش ها و اتصالات خاص می تواند پیچیدگی اجرای وال پست را به حداکثر برساند.

سرعت العمل تیم اجرا

برای اجرای وال پست به روش منقطع نیاز به ابزارها و تجهیزات مختلفی است که هر چقدر این ابزارها پیشرفته تر باشند، سرعت العمل تیم اجرا نیز برای اجرای این روش مهار لرزه ای افزایش پیدا می کند. استفاده از تجهیزات حرفه ای در کنار تیم ماهر، باعث می شود که زمان اجرای وال پست منقطع به حداقل برسد.

شرایط جغرافیایی

نه تنها برای وال پست منقطع، بلکه برای سایر اقدامات ساختمان سازی شرایط جغرافیایی عاملی موثر روی زمان اجرای پروژه است. شرایط آب و هوایی و میزان بارش برف و باران می توانند روی زمان اجرای تاثیرگذار باشند.

نظم در اجرای پروژه

مدیریت پروژه یکی از مهم ترین عواملی است که روی زمان اجرای هر پروژه ای تاثیر می گذارد. در صورتی که یک مدیر لایق برنامه ریزی دقیقی برای اجرای تمامی مراحل وال پست منقطع داشته باشد، مدت زمان اجرای پروژه به حداقل می رسد.

اجرای وال پست منقطع در ساختمان و وظایف مهندس ناظر

مهندس ناظر در ساختمان وظایف مهمی را برای اجرای وال پست با هر روشی برعهده دارد. به طوری که اگر وال پست به درستی در ساختمان اجرا نشود، بخشی از مسئولیت کار مربوط به مهندس ناظر خواهد بود. اجرای وال پست منقطع در ساختمان نیازمند تجربه و نظارت دقیق مهندس ناظر است تا بتوان در نهایت به بهترین شکل شاهد اجرای صحیح وال پست و مهار لرزه ای ساختمان ها بود. همانطور که در مقاله “وظایف مهندس ناظر در اجرای وال پست ساختمان چیست؟” اشاره شده مهندس ناظر وظایفی در هنگام اجرای وال پست در ساختمان بر عهده دارد که به طور خلاصه عبارتند از:

بررسی مستندات فنی

مهندس ناظر وظیفه دارد که تمامی مستندات فنی که مرتبط با وال پست منقطع هستند را بررسی کند و صحت سنجی لازم را انجام دهد. بررسی ابعاد و جزئیات سازه، نحوه اتصالات و استانداردهای مربوطه از جمله مواردی اند که مهندس ناظر باید به طور دقیق بررسی کند.

کنترل مواد اولیه و تجهیزات مورد استفاده

پروسه قبل از اجرای نیز باید حتما مورد تایید مهندس ناظر باشد. نوع مواد استفاده شده برای این کار و تطبیق دادن این مواد با مشخصات فنی و استانداردهای موجود از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. همچنین باید تجهیزاتی که به منظور اجرای وال پست به روش منقطع مورد استفاده قرار می گیرند نیز توسط مهندس ناظر تایید شود.

·نظارت بر روی مراحل اجرا

مهندس ناظر باید روی کلیه مراحل نصب و اجرای نظارت داشته باشد. مراحل اجرای این وال پست باید مطابق با طرح ها و استانداردهای لازم انجام شود تا نیازی به انجام اصلاحات پس از اجرا نباشد.

انجام آزمایشات لازم

مهندس ناظر وظیفه دارد پس از اجرای کلیه مراحل، آزمون های لازم را برای تشخیص استحکام و کیفیت وال پست انجام دهد. آزمون هایی شامل آزمون های مکانیکی، ضد زنگ و آزمون های غیر مخرب، در این مرحله انجام می شوند.

رفع مشکلات موجود

در صورتی که پس از انجام تست ها و بررسی های لازم، مشخص شد که نقص هایی در حین اجرای وال پست منقطع وجود دارند، مهندس ناظر وظیفه دارد که نواقص را برطرف کند و پروژه اجرایی را مجددا به مجری وال پست برگشت بزند. سپس مجددا لازم است که مهندس ناظر بررسی های لازم را برای اطمینان از رفع مشکلات موجود انجام دهد.

ثبت اطلاعات و ارائه گزارش

در نهایت باید بر اساس نظارت انجام شده توسط مهندس ناظر، یک گزارش کار حرفه ای نوشته شود که در آن اطلاعات مربوط به اجرا به طور کامل درج شوند. این گزارش برای ارزیابی طول عمر ساختمان مورد استفاده قرار می گیرد و از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.

کلام پایانی

در این مقاله در مورد وال پست منقطع که یک روش مهار لرزه ای در ساختمان ها و دیوار غیر سازه ای صحبت کردیم. در این روش از ناودانی های منقطع که یا به صورت فولاد سیاه هستند یا ورق گالوانیزه استفاده می شود. وال پست های منقطع می توانند مطابق با استانداردهای موجود در هر ساختمانی اجرا شوند. اما رعایت قوانین موجود در آیین نامه 2800 و همچنین نظارت مهندس ناظر بر روی نحوه اجرای این وال پست از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.