این مقاله به معرفی نمای اتیکس (ETICS) به عنوان یک نسل نوین از عایقهای حرارتی میپردازد. این مقاله به بررسی مفاهیم و جوانب مختلف عایق حرارتی ETICS میپردازد، از جمله تاریخچه و ریشههای آن، عناصر تشکیلدهنده، انواع مختلف، مزایا و مزیتهای آن، دلایل استفاده گسترده، سیستمهای مقاوم در برابر ضربه و دارای زهکش، آییننامههای مرتبط با طراحی، روشهای اجرا، هزینهها و زمان مورد نیاز برای اجرا. این بررسی با توجه به اهمیت بالای استفاده از عایق حرارتی در ساختمان و کاربردهای گستردهای که در طراحی سازه دارد، انجام شده است. امیدواریم این مطالب مورد توجه و استفاده شما قرار بگیرد.
عایق حرارتی ساختمان چیست؟
عایق حرارتی ساختمان از مصالح کاربردی در طراحی ساختمان بوده و همان طور که از عنوان آن پیداست نقش عایقی در ساختار سازه دارد. این عایق ها به گونه ای طراحی شده اند که از تبادل حرارت بین محیط داخلی و خارجی ساختمان جلوگیری کنند. این عایق از یک طرف به تنظیم دمای فضای داخلی ساختمان و آرامش ساکنان کمک زیادی می کند و از طرف دیگر باعث جلوگیری از اتلاف انرژی و صرف هزینه های اضافی در این زمینه می شود.
بر همین اساس می توان گفت که عایق حرارتی ساختمان به عنوان یک المان مهم در طراحی آن، دوستدار محیط زیست بوده و به همین دلیل اجرای آن در سازه از اهمیت بالایی در برخوردار است. ابتداً، مگرچه فرایند عایق کاری ساختمان همراه با هزینههایی همراه است، اما این هزینهها به صورت معادلهای با صرفهجویی در مصرف انرژی و هزینههای عملیاتی ساختمان، به طور چشمگیری جبران میشوند. استفاده از یک عایق حرارتی مناسب که دارای ضخامت کافی و مقاومت حرارتی بالا باشد، میتواند به طور قابل توجهی از اتلاف انرژی در ساختمان جلوگیری کرده و به بهرهوری انرژی و اقتصاد محیط زیستی کمک کند.
نمای اتیکس یا سیستم عایق حرارتی اتیکس (ETICS) نسل نوین عایق های حرارتی
نمای اتیکس (ETICS) که با عنوان سیستم عایق حرارتی اتیکس نیز شناخته می شود نسل نوین عایق های حرارتی بوده که به دلیل ویژگی ها و مزایایی که دارد به صورت گسترده مورد استفاده قرار می گیرد. عایق اتیکس در نمای ساختمان و به عنوان عایق حرارتی بخش بیرونی سازه از کاربرد گسترده ای برخوردار است. این نما با حروف اختصاری اتیکس (ETICS) نام گذاری می شود که به معنای سیستم کامپوزیت عایق حرارتی خارجی است و از آن با عنوان نمای EIFS نیز یاد می شود.
نمای اتیکس از جمله نماهایی است که کاربرد آن از اهمیت بالاتری نسبت به جنبه زیبایی آن برخوردار است؛ هر چند که نباید از جلوه و زیبایی آن نیز چشم پوشی کرد. این نما یک پوشش مناسب برای دیوارهای بیرونی ساختمان به شمار می رود که در مجاورت با همسایه ها قرار می گیرند. نمای اتیکس (ETICS) با خاصیت عایق حرارتی و رطوبتی که دارد، جلوگیری از تبادل انرژی بین فضای داخلی و خارجی ساختمان را فراهم میکند و از هدر رفتن انرژی جلوگیری میکند. در طراحی عایق حرارتی اتیکس (ETICS)، از یک لایه عایق از پلی استایرن، یک لایه مش شیشه و یک لایه اندود زیر کار (پوشش پایه) استفاده میشود. همچنین، یک لایه اندود نهایی (پوشش نهایی) نیز بر روی ساختار اتیکس اعمال میشود.
نوع فوم بکار رفته در طراحی این نماها تأثیر زیادی بر خاصیت عایقی و جنبه اقتصادی استفاده از آنها دارد. هر چه خاصیت عایقی نما بیشتر باشد تبادل انرژی کمتری در بین فضای داخلی و خارجی ساختمان صورت می گیرد که همین مسئله نیز باعث کاهش مصرف انرژی و صرفه جویی در هزینه های جاری ساختمان می شود. از طرفی وزن کم این نما و تسلیح آن با شبکه مش باعث افزایش مقاومت آن در برابر زلزله می شود.
تاریخچه نمای اتیکس (ETICS)
درباره تاریخ ظهور نمای اتیکس (ETICS) میتوان گفت که این پدیده به دهه ۵۰ میلادی بازمیگردد. در این دوره، دو رویداد مهم در اروپا به وجود آمد که زمینهساز پدیدار شدن این نوع نماها بودند. اولین رویداد مربوط به پدیدار شدن پلیاستایرن منبسط شده است که بخش قابلتوجهی از ساختار نمای اتیکس را تشکیل میداد. دومین رویداد نیز مربوط به تولید انود مصنوعی پایهای بود که با ادغام آن با پلیاستایرن، نمای اتیکس برای اولین بار در اروپا معرفی شد.
مزایا و قابلیت های بسیار عایق حرارتی اتیکس (ETICS) باعث شد که از آن علاوه بر سازه های نوساز در ساختمان هایی که نیاز به عایق کاری و تجدید نما داشتند نیز استفاده شود. به عنوان مثال در این دوره در آلمان از نمای اتیکس جهت تجدید نمای ساختمان های که در جنگ جهانی دوم دچار آسیب شده بودند استفاده می شد. استفاده از این نماها در اروپا از سال ۱۹۶۹ میلادی آغاز شده و سپس به آمریکا گسترش یافت، بهطوریکه تا سال ۱۹۹۵ میلادی، بیش از ۱۸ میلیون مترمربع از نمای اتیکس (ETICS) در امریکای شمالی نصب شد.
عایق حرارتی اتیکس (ETICS) ساختمان از چه بخش هایی ساخته شده است؟
در طراحی و اجرای نمای اتیکس (ETICS) از بخش های مختلفی استفاده می شود که از جمله آنها می توان به بخش عایق، بخش مسلح کننده و پوشش نهایی اشاره کرد.
بخش عایق نمای اتیکس از بخش های اصلی تشکیل دهنده این نماها بوده که در طراحی آن از عایق های مختلفی استفاده می شود. از متداول ترین عایق های به کار رفته در این بخش می توان به پشم معدنی تخته ای و پلی استایرن منبسط شده اشاره کرد. این عایق ها از طریق میخ پرچ به دیواری که قرار است نما بر روی آن اجرا شود متصل می شوند.
بخش مسلح کننده از دیگر بخش های تشکیل دهنده عایق حرارتی اتیکس (ETICS) بوده که در طراحی آن از مش مسلح کننده استفاده می شود. این مش اغلب از نوع مش شیشه بوده که از مقاومت بالایی در برابر قلیا برخوردار هستند. در این نماها جهت تسلیح تخته های عایق از یک لایه اندود سیمانی بر روی مش استفاده می شود که از ایجاد ترک در نما جلوگیری می کند.
یکی از بخشهای مهم در تشکیل نمای اتیکس (ETICS)، پوشش نهایی این نماهاست که در طراحی آن از انواع موادی مانند اندود، آجر لعابدار، چوب، فلز، سرامیک و غیره استفاده میشود.
انواع نمای اتیکس (ETICS) ساختمان مطابق دستورالعمل طراحی سازه ای نمای ساختمان ها
همان طور که اشاره کردیم عایق حرارتی اتیکس (ETICS) شامل لایه پوشش پایه، لایه فوم عایق پلی استایرن، شبکه مش مقاوم به قلیا و لایه پوشش نهایی می شود که عایق پلی استایرن نقش مهمی در طراحی آن دارد. این نما در دو نوع نمای ETICS پایه پلیمری (PB) یا پوشش نرم و نمای ETICS پایه پلیمری اصلاح شده (PM) یا پوشش سخت طراحی و اجرا میشود. در ادامه، به معرفی و بررسی هر یک از این دو نوع خواهیم پرداخت.
عایق حرارتی اتیکس (ETICS) پایه پلیمری (PB) یا پوشش نرم
نمای ETICS پایه پلیمری یا PB، با استفاده از ورقههای پلی استایرن منبسط، به لایه زیرین نما چسبانده میشود، شناخته میشود به عنوان نمای ETICS پوشش نرم. ضخامت نهایی این لایه در محدوده ۳ میلیمتر بوده که این ضخامت پوشش پایه، شبکه مش و پوشش نهایی را شامل می شود.
نمای اتیکس (ETICS) پایه پلیمری اصلاح شده (PM) یا پوشش سخت
نمای ETICS با پایه پلیمری اصلاح شده یا PM، که به عنوان نمای ETICS پوشش سخت نیز شناخته میشود، یکی از نماهای ETICS است. این نوع نما از پلی استایرن اکسترود شده برای اجرای خود استفاده میکند. برای اتصال این پلی استایرنها به لایههای زیرین، از پیچهای فولادی با یک کلاهک پلاستیکی استفاده میشود. سیمان پرتلند اصلاح شده پوشش پایه این نماها را تشکیل میدهد و ضخامت اجرایی آنها معمولاً در محدوده ۶ میلیمتر است.
مزایای منحصر به فرد عایق حرارتی اتیکس (ETICS) که باید بدانید
نمای اتیکس (ETICS) به دلیل طراحی و ساختار خاص، از مزایای بسیاری برخوردار است، از جمله خاصیت عایق حرارتی بالا. این نما به دلیل طراحی خاص، غیرقابل اشتعال است که ایمنی آن و کل سازه را در برابر آتش سوزی افزایش میدهد. مقاومت بالای عایق اتیکس در برابر نفوذ قارچها و خزهها، نیاز به استفاده از زیست کشها را برای تمیز کردن آن از بین میبرد.
از دیگر مزایای عایق حرارتی اتیکس (ETICS) می توان به نصب آسان و سریع آن اشاره کرد که خود باعث صرفه جویی در هزینه ها و زمان اجرایی پروژه می شود. ظاهر یکدست و شیک این عایق ها سبب شده که بتوان از آنها در بسیاری از زمینه های کاری استفاده کرد. از طرفی این عایق جزو متریال سازگار با محیط زیست بوده و استفاده از آن مشکلی برای محیط زیست ایجاد نمی کند. خاصیت عایق صوتی نمای اتیکس (ETICS) باعث شده که بتوان از آنها در بسیاری از حوزه های کاری با شرایط خاص نیز استفاده کرد.
این عایق ها علاوه بر مقاومت بالایی که در برابر حرارت دارند از مقاومت بالایی در برابر رطوبت نیز برخوردار بوده و به همین دلیل از نفوذ باران و برف به داخل ساختمان جلوگیری می کنند. وزن پایین عایق حرارتی اتیکس (ETICS) در کنار استحکام و دوام بالای آن سبب شده که از مقاومت بالایی در برابر زلزله برخوردار باشد. از دیگر مزایای عایق حرارتی اتیکس می توان به تنوع بالای آن در طرح و رنگ اشاره کرد که باعث می شود بتوان از آنها در شرایط کاری مختلف استفاده کرد. در آخر این عایق ها از مقاومت بالایی در برابر تابش خورشید برخوردار بوده و دچار تغییر رنگ نمی شود.
چرا از نمای اتیکس (ETICS) در ساختمان استفاده می شود؟
دلایل بسیاری وجود دارد که باعث می شود از عایق حرارتی اتیکس (ETICS) در طراحی ساختمان استفاده شود که در این بخش به معرفی آنها خواهیم پرداخت. دلیل اول قابلیت این نوع نما در کنترل جریان هوا در سازه بوده که در کنار آن باعث کنترل حرارت در آنها می شود. از طرفی استفاده از این نما در طراحی ساختمان مانع از نفوذ باران و رطوبت به داخل آن می شود.
همچنین این نماها به دلیل نوع طراحی و ساختاری که دارند از خاصیت عایق صوتی برخوردار بوده و مانع از انتقال صدا به فضای داخل یا خارج ساختمان می شوند. از طرف دیگر عایق حرارتی اتیکس (ETICS) به دلیل ساختار مقاومی که دارد مانع از انتقال آتش سوزی به سایر بخش های ساختمان می شود. بعلاوه این نما از مقاومت مکانیکی قابل توجهی برخوردار بوده که باعث افزایش دوام و طول عمر آن می شود. از دیگر دلایل استفاده از نمای اتیکس در ساختمان می توان به نوع طراحی آن و تأثیر آن بر زیبایی سازه اشاره کرد.
کاربرد عایق حرارتی اتیکس (ETICS)
عایق حرارتی اتیکس (ETICS) به دلیل طراحی و ساختار خاصی که دارد، از مزایا و قابلیتهای بسیاری برخوردار است که باعث میشود در بسیاری از زمینههای کاربردی مورد استفاده قرار گیرد. این نوع نما به دلیل تنوع بالایی که دارد، به نیازهای طراحان نما با هر سلیقهای پاسخ میدهد. از جمله کاربردهای گسترده نمای اتیکس (ETICS) میتوان به استفاده از آن در طراحی انواع ساختمانهای مسکونی، تجاری و غیره با ارتفاعهای مختلف اشاره کرد.
همچنین می توان این نوع نما را بر روی انواع مصالح بنایی، بتن، قاب های LSF سرد نورد شده و غیره اجرا کرد. سهولت در اجرای جزئیات نمای سازه و تأثیر زیاد آن بر کاهش مصرف انرژی در آن از دلایل کاربرد بالای این نما در ساختمان بوده که امروزه به صورت گسترده مورد بهره برداری قرار می گیرند. همچنین در این نوع نما برخلاف نمای سیمانی نیازی به اجرای درزهای کنترلی نیست و همین امر نیز باعث سهولت در اجرای آن می شود.
سیستم نمای اتیکس (ETICS) مقاوم در برابر ضربه چیست؟
سیستم عایق حرارتی اتیکس (ETICS) مقاوم در برابر ضربه یک سیستم عایق حرارتی بوده که در طراحی آن از دو لایه پایه استفاده شده است. در لایه اول از شبکه ای از مش استفاده می شود که ضخامت آن بیشتر از ضخامت شبکه مش در لایه اتیکس استاندارد است. در لایه بعدی از این عایق نیز مطابق روال از یک شبکه مش با ضخامت معمولی استفاده می شود. با این کار، مقاومت نمای اتیکس (ETICS) در برابر ضربات به طور چشمگیری افزایش مییابد و به همین دلیل از آن به عنوان سیستم عایق حرارتی اتیکس مقاوم در برابر ضربات یاد میشود.
سیستم عایق حرارتی اتیکس (ETICS) دارای زهکش چیست؟
سیستم عایق حرارتی اتیکس (ETICS) دارای زهکش یکی از انواع کاربردی سیستم عایق حرارتی بوده که به دو صورت طراحی می شود. در نوع اول از شیارهای کوچک در پشت صفحه عایق که حالت عمودی دارند استفاده می شود. در نوع دوم، اتصال صفحات عایق به لایه زیرین از طریق مهار مکانیکی صورت میگیرد و برای جلوگیری از نفوذ هوا از یک پوشش به صورت لایه بالشتکی در پشت صفحه عایق استفاده میشود.
لایه زهکش مورد استفاده در این سیستم ها پلاستیکی بوده و در اجرای هر دو آنها می بایست از یک نبشی سوراخ دار از جنس پلاستیک استفاده شود و در زیر آنها قرار گیرد تا سیستم ها از امکان زهکشی برخوردار شوند. ساختمان هایی که به صورت چندطبقه طراحی می شوند برای تراز هر طبقه لازم است از این نبشی استفاده شود.
آیین نامه های طراحی نمای اتیکس (ETICS) کدام است؟
طراحی و اجرای عایق حرارتی اتیکس (ETICS) یا نمای اتیکس، بایستی بر اساس ضوابط، دستورالعملها، و استانداردهای مربوط انجام شود. این مسئله تأثیر زیادی بر کارایی، عملکرد، دوام، و طول عمر نماها در عایقبندی سازه دارد. ضوابط و دستورالعملهای مربوط در قالب نشریات، مباحث، و آییننامهها جمعآوری میشوند. این مستندات به طراحان سازه و عوامل اجرایی ارائه میشود. این اطلاعات برای اجرای صحیح و مؤثر نمای اتیکس بسیار حیاتی است. از جمله این نشریات و مباحث می توان به «نشریه ۷۱۴ (دستورالعمل طراحی سازه ای نمای ساختمان ها) سازمان برنامه و بودجه» و «مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان» اشاره کرد که در آن به نحوه طراحی و اجرای عایق حرارتی اتیکس اشاره شده است. جهت کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه می توانید به نشریات مذکور در این بخش مراجعه نمایید.
عایق حرارتی اتیکس (ETICS) چگونه اجرا می شود؟
اجرای صحیح و اصولی عایق حرارتی اتیکس (ETICS) نیازمند پیمودن یک سری مراحل بوده که در این بخش به معرفی آنها می پردازیم. اجرای نماهای اتیکس (ETICS) نیازمند تخصص و تجربه افراد متخصص است تا نتیجه نهایی پروژه از کیفیت لازم و دوام بالایی برخوردار باشد. در مرحله اول، سطح دیوار با استفاده از چسبهای مخصوص پوشش داده میشود تا بستر لازم برای چسباندن لایههای عایقی فراهم شود. سپس، لایههای عایقی مورد نظر با استفاده از پنسها و اتصالاتی بر روی دیوار زیر کار چسبانده میشوند. این عملیات با توجه به نوع نما (PB یا PM) انجام میشود. اجرای این مراحل با دقت و صحت بالا انجام میشود تا نتیجه نهایی، از جنبههای کیفیتی و عملکردی، با انتظارات مشتریان همخوانی داشته باشد.
پس از آن لایه های عایق حرارتی با استفاده از اندود سیمانی پوشانده شده و بلافاصله از مش شیشه ای جهت پوشش آنها استفاده می شود که بر روی اندود سیمانی قرار می گیرند. در این مرحله از اجرای عایق حرارتی اتیکس (ETICS) لازم است به لایه ها و سطح کار فشار وارد می شود تا از استحکام کافی برخوردار شوند. در این کار، صفحات عایقی باید به صورت ردیفی چسبانده شوند تا از ایجاد درزهای پیوستگی جلوگیری شود. سپس بعد از خشک شدن سطح کار، یک لایه آسترکشی بر روی آن اعمال میشود. در مرحله بعد، پوشش نهایی نمای اتیکس (ETICS) بر روی کل مجموعه اجرا میشود. همان طور که اشاره کردیم این پوشش از رنگ های متنوع برخوردار بوده که متناسب با شرایط کاری می توان از آن استفاده کرد.
هزینه اجرای نمای اتیکس (ETICS) چقدر است؟
وجود عوامل و فاکتورهای متعددی وجود دارد که میتواند بر هزینه اجرای عایق حرارتی اتیکس (ETICS) تأثیرگذار باشد و در این بخش، به معرفی و بررسی آنها خواهیم پرداخت. اولین عامل مؤثر در طراحی ساختمان، نوع نمای اتیکس (ETICS) است که بر هزینه اجرای آن تأثیر میگذارد.نماها به دو صورت نمای پایه پلیمری یا پوشش نرم و نمای پایه پلیمری اصلاح شده یا پوشش سخت طراحی میشوند. نوع طراحی آنها ممکن است بر هزینه اجرایی آنها تأثیرگذار باشد.
عامل دوم نوع مصالح و متریال مورد استفاده در اجرای این نماها و کیفیت ساخت آنها بوده که باعث تغییر در هزینه نهایی اجرای نمای اتیکس (ETICS) می شود. استفاده از مواد مرغوب با کیفیت ساخت بالا باعث بالا رفتن هزینه اجرایی در این نماها می شود. از دیگر عوامل تأثیرگذار بر هزینه اجرایی عایق حرارتی اتیکس (ETICS) می توان به نوع لوازم و تجهیزات مورد استفاده در اجرای آن اشاره کرد. استفاده از لوازم و تجهیزات پیشرفته در اجرای این نماها باعث بالا رفتن هزینه های اجرایی در آنها می شود.
جزئیات نما و دیتیل اجرایی مورد استفاده در آن از دیگر عوامل تأثیرگذار بر هزینه های اجرایی در نمای اتیکس است. نماهایی که در طراحی آنها از جزئیات و دیتیل اجرایی بیشتری استفاده شده است از هزینه اجرایی بالاتری برخوردار هستند. از دیگر عوامل تأثیرگذار بر هزینه های اجرایی نمای اتیکس (ETICS) می توان به ارتفاع ساختمان و مساحت نماسازی آن اشاره کرد. هر چه ارتفاع یک ساختمان یا مساحت نماسازی آن بیشتر باشد هزینه اجرایی عایق حرارتی اتیکس (ETICS) در آن بالاتر خواهد رفت. در آخر دستمزد عوامل اجرایی و میزان مهارت و تخصص آنها در اجرای کار از دیگر عوامل تأثیرگذار بر هزینه اجرای نمای اتیکس است.
مدت زمان اجرای عایق حرارتی اتیکس (ETICS) چقدر است؟
عوامل مختلفی می تواند بر مدت زمان اجرای نمای اتیکس (ETICS) تأثیرگذار باشد که در این بخش به معرفی آنها می پردازیم. ارتفاع ساختمان و مساحت نماسازی آن اولین عاملی است که باعث تغییر در مدت زمان اجرای نما در این سازه ها می شود. اجرای نما در ساختمانهای بلند و یا سازههایی با مساحت نماسازی بالا، در مقایسه با سازههای دیگر، زمان بیشتری میطلبد و فرآیند اجرایی آن طولانیتر است. از طرفی نوع لوازم و تجهیزات مورد استفاده در اجرای نمای اتیکس تأثیر زیادی بر روند اجرایی آن دارد.
با استفاده از لوازم و تجهیزات پیشرفته، فرآیند اجرای عایق حرارتی اتیکس (ETICS) بهبود یافته است. این بهبود باعث کوتاهتر شدن مدت زمان اجرایی و صرفهجویی در زمان تحویل پروژه میشود. از دیگر عوامل تأثیرگذار بر مدت زمان اجرای نمای اتیکس (ETICS) می توان به جزئیات نما و دیتیل اجرایی مورد نیاز در آن اشاره کرد. هر چه جزئیات نما بیشتر باشد و از دیتیل اجرایی بیشتری در فرایند اجرایی آن استفاده شود مدت زمان اجرای آن نیز طولانی تر خواهد شد.
تجربه و مهارت عوامل اجرایی میتواند به طول زمان اجرای عایق حرارتی اتیکس (ETICS) اثرگذار باشد؛ زیرا تأثیر زیادی بر روند اجرای آن دارد. هر چه تجربه و مهارت عوامل اجرایی بیشتر باشد سرعت اجرایی پروژه بالاتر رفته و مدت زمان اجرای آن نیز کاهش می یابد.
کلام پایانی
استفاده از عایق حرارتی در ساختمانها امروزه بیشتر اهمیت دارد نسبت به گذشته. این عایقها به ویژه در نماهای ساختمان در بخشهای مختلف سازه مورد استفاده قرار میگیرند. استفاده از عایق حرارتی در نمای ساختمان باعث افزایش مقاومت حرارتی این بخش ها می شود. این عوامل عایقی جلوی تبادل حرارت و انرژی بین داخل و خارج ساختمان را میگیرند، که باعث کاهش اتلاف انرژی و صرفهجویی در هزینههای عملیاتی ساختمان میشود. یکی از انواع کاربردی و مدرن نما در طراحی سازه نمای اتیکس (ETICS) بوده که با عنوان عایق حرارتی اتیکس (ETICS) نیز شناخته می شود.
همانطور که در این مطلب ذکر شده است، نمای اتیکس دارای ویژگیها و مزایای متعددی است. این مزایا شامل عایق حرارتی بالا، عایق صوتی، مقاومت در برابر آتشسوزی و نفوذ رطوبت و آب، وزن سبک، اجرای آسان، و مقاومت بالا در برابر لرزش و تابش خورشید میباشد. این نماها با تنوع بالایی عرضه می شوند و طراحان می توانند متناسب با شرایط کاری از آنها با رنگ های مختلف نیز استفاده کنند. نمای اتیکس (ETICS) در سازهها تأیید شده و در نشریات و آییننامههای مرتبط، ضوابط و دستورالعملهایی برای طراحی و اجرای صحیح این نماها ارائه شده است.